Το EMDR είναι μια ψυχοθεραπεία που επιτρέπει στους ανθρώπους να θεραπεύονται από τα συμπτώματα και τη συναισθηματική δυσφορία που είναι αποτέλεσμα δυσάρεστων εμπειριών ζωής/βιωμάτων.  Επαναλαμβανόμενες μελέτες δείχνουν ότι με τη χρήση της θεραπείας EMDR οι άνθρωποι μπορούν να βιώσουν τα οφέλη της ψυχοθεραπείας που κάποτε χρειάστηκαν χρόνια για να φανεί η διαφορά. Υπολογίζεται ευρέως ότι ο σοβαρός συναισθηματικός πόνος απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα για να θεραπευτεί. Η θεραπεία EMDR δείχνει ότι ο νους μπορεί στην πραγματικότητα να θεραπευτεί από το ψυχικό τραύμα όπως το σώμα ανακάμπτει από το φυσικό τραύμα. Όταν κόβετε το χέρι σας, το σώμα σας λειτουργεί φυσικά  για να κλείσει την πληγή. Εάν ένα ξένο αντικείμενο ή επαναλαμβανόμενος τραυματισμός ερεθίσει την πληγή τότε αυτή κακοφορμίζει και προκαλείται περαιτέρω πόνος. Μόλις «καθαριστεί η πληγή», αυτοθεραπεύεται.

Η θεραπεία με EMDR καταδεικνύει ότι μια παρόμοια ακολουθία γεγονότων συμβαίνει και με τις νοητικές διεργασίες. Το σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών του εγκεφάλου προσανατολίζεται με φυσικό τρόπο προς την ψυχική υγεία. Εάν το σύστημα μπλοκάρεται ή του λείπει ισορροπία από την επίδραση ενός ενοχλητικού γεγονότος, το συναισθηματικό τραύμα πυροδοτείται ξανά και μπορεί να προκληθεί έντονη δυσφορία. Η θεραπεία αφαιρεί τα εμπόδια και επιτρέπει στο φυσικό σύστημα ίασης να λειτουργήσει ξανά.